Co grozi za prowadzenie działalności gospodarczej bez zarejestrowania firmy?

Działalność gospodarcza

Szara strefa

Wciąż bardzo wiele osób decyduje się na rozpoczęcie działalności gospodarczej w tzw. "szarej strefie". Wśród polskiego społeczeństwa istnieje przeświadczenie, iż taniej będzie zapłacić karę, jeśli zostanie to wykryte przez Urząd Skarbowy. Osobom, które decydują się na prowadzenie działalności gospodarczej bez zarejestrowania firmy, mogą grozić nie tylko kary finansowe, ale również karne

Czym jest działalność gospodarcza

Działalnością gospodarczą w świetle polskiego prawa nazwiemy taką, która jest wykonywana w sposób:
  • zorganizowany,
  • ciągły,
  • zaplanowany,
  • zarobkowy.
Istotnym jest również fakt, iż nie ma znaczenia, czy rzeczywiście udało nam się zarobić na działalności gospodarczej. Najważniejsze jest, iż planowaliśmy na niej zarobić, działając we własnym imieniu oraz na własny rachunek. Ustawa o podatku VAT jeszcze bardziej zacieśnia tę definicję, twierdząc, iż nawet czynność dokonana jednorazowo z zamiarem ciągłości może zostać uznana za działalność gospodarczą

Najbardziej popularną sytuacją, w przypadku której powstają spore wątpliwości, jest pisanie bloga. Jeśli blog zakładany jest z myślą o współpracy z innymi firmami lub reklamowaniem określonych usług, to będziemy musieli zarejestrować działalność gospodarczą. Natomiast blog prowadzony hobbystycznie nie wymaga, aby rejestrować działalności gospodarczej

Drugą bardzo popularną sytuacją jest sprzedaż rzeczy na portalach internetowych jak np. Allegro. Jeśli chcemy pozbyć się starych mebli, a przy tym odrobinę zarobić, to nie powinno być problemu.  Głównym aspektem jest, iż takie dochody nie mogą przekroczyć 1000 . Jednakże jeśli chcemy kupować rzeczy po to, aby sprzedać je potem z zyskiem, to musimy założyć działalność gospodarczą.

Konsekwencje niezarejestrowania firmy

Podstawowym zarzutem prowadzenia działalności gospodarczej bez uprzedniego zarejestrowania, jest nierozliczanie się z państwem. Według Kodeksu Wykroczeń  może nam grozić kara grzywny, a nawet kara ograniczenia wolności. Zgłosić informację o założeniu działalności gospodarczej należy do odpowiednich organów państwowych np. CEIDG. Termin, w jakim powinniśmy zrobić to 7 dni od zaistniałej sytuacji gospodarczej

Od niedawna została wprowadzona tzw. działalność nierejestrowana, która nie jest działalnością gospodarczą. Uzyska charakter działalności gospodarczej po przekroczeniu określonego limitu. Najważniejszym warunkiem skorzystania z takiej możliwości jest odpowiednia historia biznesowa. Wykorzystanie takiej formy zarobkowej jest możliwe wyłącznie, gdy przez ostatnie 60 miesięcy nie była prowadzona żadna działalność gospodarcza. W tym wypadku należy brać pod uwagę działalność gospodarczą oraz spółkę cywilną. Spółka prawa handlowego nie zalicza się do tych podmiotów ze względu na swoją specyfikę, bycie wspólnikiem lub członkiem zarządu, daje nam wciąż możliwość skorzystania z działalności nierejestrowanej. Głównym warunkiem, aby skorzystać z tej formy, jest warunek finansowy, iż miesięczny przychód z takiej działalności nie może przekraczać połowy minimalnego wynagrodzenia. Kolejnym istotnym warunkiem jest samodzielność prowadzonej działalności gospodarczej, tak więc forma spółki cywilnej odpada. Przychody osiągane z działalności nieewidencjonowanej są traktowane jako przychody z tzw. innych źródeł. Najistotniejszą informacją dla osób, które chcą się spróbować w biznesie, jest fakt, iż nie będą musieli płacić składek ZUS.

Prowadząc firmę, odpowiadamy za właściwe prowadzenie księgowości, która stanowi formę rozliczania się z państwem. Nieprawidłowości w pierwszej kolejności będą grozić mandatami oraz kontrolami organów podatkowych. Pieniądze będą trafiać do państwa przede wszystkim dzięki trzem podstawowym daninom:
  • podatkowi dochodowemu,
  • podatkowi VAT,
  • składkom ZUS.
Każda z nich posiada oddzielny termin płatności oraz szereg ulg, które mogą przysługiwać ze względu na specyfikę prowadzonej działalności gospodarczej.

Podatek dochodowy

Obowiązkiem każdego przedsiębiorcy jest comiesięczne uiszczanie zaliczek związanych z podatkiem dochodowym. Dokładnie wyliczenie kwoty podatku ma miejsce na formularzu PIT. W zależności od wielkości dochodów oraz wpłaconych zaliczek możliwe jest uzyskanie zwrotu lub obowiązkowa dopłata do wymagalnego poziomu. Posiadając zarejestrowaną firmę, wciąż musimy spełnić szereg przesłanek, aby nie narazić się na konsekwencje prawne

Jeśli Urząd Skarbowy dopatrzy się, iż nie płacimy podatku dochodowego, to będziemy zobowiązani uiścić go wraz z naliczonymi odsetkami. Istotnym jest również fakt, iż nie posiadając dokumentacji, kontroler sam oszacuje kwotę, którą jesteśmy winni. Może to doprowadzić do sytuacji, iż będziemy zobowiązani zapłacić nie tylko odsetki, ale również wyższy podatek. Dodatkowo Urząd Skarbowy ma prawo nałożyć karę w wysokości 75% przychodów z nieujawnionych źródeł. W rezultacie bardziej opłacalne jest regularne płacenie podatków wraz z korzystaniem z wszelkiego rodzaju ulg. W przypadku wykrycia  nieprawidłowości stracimy wszelkie ulgi oraz preferencyjne stawki, tak więc jest to kolejny argument za regularną opłatą podatków

Podatek VAT

Nie rejestrując działalności gospodarczej, musimy mieć również świadomość, iż nie posiadamy żadnej dokumentacji sprzedaży. Wobec tego tracimy prawo do rozliczenia się z podatku VAT. Niezłożenie deklaracji podatkowej VAT w terminie skutkuje mandatem  od 200 do nawet 40 tys. . Ponadto wszelkie zaległości będą musiały być zapłacone wraz z naliczonymi odsetkami. Także w tym przypadku nie będzie możliwości korzystania z żadnych ulg, które przysługiwałyby w momencie regularnego płacenia podatków. 

Jeżeli Urząd Skarbowy wykryje, iż deklaracja VAT nie została złożona w ogóle, to zostaniemy pociągnięci do odpowiedzialności finansowej lub karnej w zależności od wysokości kwoty. Jeśli nie przekroczy ona 10 tys. , to zostanie to potraktowane jako wykroczenie. W momencie przekroczenia tej kwoty zostanie to uznane za przestępstwo karno-skarbowe, a sprawa zostanie skierowana do sądu. W takim przypadku może nas nawet czekać kara pozbawienia wolności.

Kasa fiskalna

Obowiązkiem przedsiębiorcy jest sprawdzenie, czy nie należy do grupy podmiotów zobowiązanych do posiadania kasy fiskalnej. Również w przypadku zakupu tego urządzenie może nam przysługiwać stosowna ulga na jego zakup. Jeśli z takiej kasy nie będziemy korzystać, to w zależności od skali popełnionego czynu również mogą nas czekać konsekwencje prawne. Jeśli zostanie to uznane za wykroczenie, to możemy uzyskać karę, która zaczyna się od kilkuset , a kończy się na kilkudziesięciu tys. . W gorszej sytuacji będą osoby, gdy organ podatkowy stwierdzi, iż zostało popełnione przestępstwo karno-skarbowe. Kary finansowe w takim przypadku będą o wiele bardziej dotkliwe. Ponadto przedsiębiorca zostanie zobowiązany do zapłaty kwoty 30% wartości podatku od towarów i usług za okres, gdy doszło do zaniechania obowiązków wynikających z prawa. 

Składki ZUS

Wielu przedsiębiorców do dziś twierdzi, iż składki ZUS są zbędnym obciążeniem. Konsekwencje nieopłacania składek ZUS potrafią być bardzo dotkliwe. Możemy zostać obciążeni nie tylko kwotą zaległości wraz z odsetkami od domniemanego rozpoczęcia działalności gospodarczej, ale również dodatkową karą w wysokości 100% zaległości. Żeby tego było mało, może zostać nam przyznana również grzywna w wysokości 5 tys. . A na dodatek wybierając się do szpitala, możemy zostać zmuszeni do pokrycia całości kosztów leczenia. Bacząc na to wszystko, musimy być świadomi niebezpieczeństwa, które z tego faktu wynika.

Podsumowując, bardziej opłacalne jest działanie zgodnie z literą prawa. Powszechnie uważamy, że podatki są wysokie, ale ich niepłacenie może spowodować o wiele gorsze konsekwencje, nie tylko finansowe. Firmie z szarej strefy jest również o wiele ciężej znaleźć potencjalnych partnerów biznesowych, gdyż jest to bardzo duże ryzyko. W XXI w. musimy mieć świadomość tego, jak ogromna jest konkurencja na rynku, która działa zgodnie z literą prawa. 

Komentarze